سنگ تورمالین

تورمالین نامی است که به گروهی مهم از مواد معدنی سیلیکات بورون با کیفیت جواهر گفته می شود. سنگ های جواهر تورمالین را می توان در تمامی رنگ های رنگین کمان یافت. به دلیل تنوع رنگی که دارد یکی از سنگ های بسیار پرکاربرد در دنیای امروز است. نام سنگ تورمالین برگرفته از واژه سریلانکایی turamali به معنی سنگی با رنگ های مختلف است.

تورمالین سنگی با سختی 7 تا 7.5 در مقیاس موس، خاکه سفید، تورق ندارد، شفاف تا اوپاک می باشد. و شکستگی در آن شیشه ای تا غیر یکسان است. جلای آن شیشه ای و وزن مخصوص آن 3.11 تا 3.01 می باشد. این کانی دارای پدیده فلورانس ضعیف بی رنگ، سبز مایل به آبی، زرد، سبز – آبی، قرمز ضعیف، قرمز-بنفش، صورتی، قهوه ای، سبز و آبی است.

تورمالین ترکیبی از کانی های مرتبط به هم را دربر دارد. و بر اساس کاتیون های موجود تغییرات گوناگونی را دارا می باشد. از نظر شیمیایی ترکیبی از سیلیکات پیچیده بور، آلمینوم، منیزیوم و آهن است. و می تواند شامل الائیت، لیدیکواتیت (Liddicoatite)، دراویت و… باشد که شناسایی تک تک آن ها در آزمایشگاه غیرممکن است. و به همین دلیل همه آن ها را به طور کلی ” تورمالین ” گزارش می دهیم.

معادن سنگ تورمالین در جهان

مهم ترین یافته های تورمالین در سنگ های پگماتیک دانه درشت و مواد تخریب شده از آن ها می باشد. و در برزیل، سریلانکا، جمهوری مالاگاسی، موزامبیک، آنگولا، استرالیا، برمه، هند، زیمبابوه، نامبیا، تانزانیا، روسیه(سلسله جبال اورال)، آمریکا، سویس و تایلند یافت می گردد. در برزیل غالبا این کانی از نوع آفریقایی تیره تر بوده و می توانند چند رنگی شدیدی را نمایش دهند.

در اکثر نقاط ایران در پگماتیت های اطراف گرانیت های مشهور، تورمالین در رنگ های مختلف پیدا می شود. منطقه خاش سیستان و بلوچستان، بروجرد، جنوب غربی نهبندان، شمال غرب الیگودرز، سنندج – سیرجان (مجاورت ذخیره سیلیس)، مناطق گرانیتوئیدی شمال و شمال شرق ازنا (مخصوصا در رگه های پگماتیتی و آپلیتی) از نوع اندیس شورلت و دراویت یافت می گردد.

معنای کلمه تورمالین

Tourmaline در واقع مجموعه‌ ای از کانی‌ ها می باشد. که زمانی که بلور آن ها را حرارت می‌ دهند، در انتهای این بلورها در اثر حرارت، جریان الکتریسیته ایجاد می‌ گردد. نام این کانی به دلیل این خاصیت بر آن گذاشته شده است. علاوه بر این کانی دارای لومینسانس زرد و سبز می باشد. و خاصیت الکتریکی از خود نشان می‌ دهد.

تاریخچه‌ ی سنگ تورمالین

تاجران هلندی اولین بار تورمالین را در سواحل غربی ایتالیا در اواخر دهه 1600 کشف نمودند. نام تورمالین از اصطلاح سینگالی “turmoil” گرفته شده است که به معنای “سنگ با رنگ مخلوط” می باشد. در آن زمان تصور می‌ شده است که این تورمالین‌ های سبز زمرد هستند. در دهه 1800 بود که دانشمندان متوجه شدند که این سنگ‌ ها گونه‌ های معدنی خودشان می باشند.

این اصطلاحی است که بازرگانان هلندی به سنگ‌ ریزه‌ های رنگارنگ و فرسوده‌ ای که معدنچیان در سنگ‌ ریزه‌ های سنگ‌ های قیمتی سیلان (سری‌لانکا کنونی) یافتند، به کار می‌ برند. این نام به تمام کریستال‌ های رنگی در جزیره سریلانکا در آن زمان، داده شد. این نام فراگیر نشان‌ دهنده ناتوانی فروشندگان جواهرات باستانی در تمایز تورمالین از سایر سنگ‌ ها است. در حقیقت، زمانی در تاریخ تصور می‌ کردند که تورمالین صورتی و قرمز یاقوت سرخ است. رنگ تورمالین صورتی بیشتر از یاقوتی است. بااین‌حال، شباهت‌ های ظاهری آن‌ ها به‌ قدری قوی می باشد که سنگ‌ های موجود در جواهرات تاج روسی که قرن‌ ها تصور می‌ شد که یاقوت بوده، اکنون تورمالین هستند.

محدوده‌ ی رنگ سنگ تورمالین

محدوده‌ی رنگ سنگ تورمالین متغیر است. متداول‌ ترین رنگ تورمالین، سیاه می باشد. اما رنگ‌های آبی، سبز، زرد، نارنجی، قرمز، صورتی، قهوه‌ای، بنفش و بی‌رنگ نیز یافت می‌گردد. از نظر سختی ۷.۵ در مقیاس موس و دارای وزن ۲.۸ تا ۳.۳ است. از نظر شکل ظاهری به‌ صورت کریستال های منشوری با قطع مثلثی گرد و اغلب دارای خطوط، رنگ‌ های پر جنب‌ و جوش و پلی کروئیسم است.

خصوصیات فیزیکی سنگ تورمالین

این سنگ زیبا دارای چند خاصیت مختلف است که می تواند به شناسایی آن کمک کند. اگر کریستال تورمالین دارید ، شناسایی آن بسیار آسان است. این سنگ یک کریستالی منشوری است. و اغلب دارای زهکشی های واضحی می باشد که با محور طولانی بلور موازی هستند. بلورهای این سنگ اغلب دارای مقطع های مثلثی یا شش ضلعی با لبه های گرد هستند. بلورهای این سنگ زیبا اغلب از طریق سطح مقطع یا در امتداد طول خود به صورت رنگی طبقه بندی می شوند.

اگر تورمالین مشکوک شما یک ماده معدنی جانبی در سنگ آذرین یا دگرگونی است ناامید نشوید. این مسئله غالبا در این سنگ ها به صورت بلورهای منشوری ریز اتفاق می افتد. یک لنز دستی تهیه کنید و به دنبال خطوط مقطع گرد در آن باشید.

این سنگ دارای شکاف های نامشخص است ، بنابراین هر نمونه با شکاف واضح احتمالاً تورمالین نیست. رایج ترین رنگ تورمالین سیاه می باشد، اما این ماده معدنی در تمام طیف رنگ های دیگر نیز موجود است.

انواع سنـگ تورمالین

همانطور که گفته شد، این سنگ از محبوب ترین سنگ های قیمتی است زیرا در هر طیف رنگی وجود دارد. جواهرات و گوهر شناسان برای ساده سازی ارتباط با مشتریان خود از نام های تجاری برای رنگ های مختلف این سنگ استفاده می نمایند.

برای مثال:

• تورمـالین قرمز به عنوان ” روبلایت ” فروخته می شود.
• تورمالین آبی به عنوان ” ایندولیت ” به فروش می رسد.
• تورمـالین سبز اغلب برای ” تورمالین کروم ” فروخته می شود.
• تورمالین سیاه به عنوان “مروارید” به فروش می رسد.
• سایر رنگ های این سنگ زیبا با نام رنگ خود سنگ نامگذاری می شود مثلا ” تورمالین صورتی ” یا ” تورمالین بنفش “.
•  “تورمـالین زرد” را نیز گاهی اوقات با عنوان ” تورمالین قناری ” خرید و فروش می نمایند.

“نام های رنگی” زبان جواهرات این سنگ قیمتی  را برای مصرف کنندگان جواهرات ساده می کند. اگر فروشگاه های طلا و جواهر این سنگ های قیمتی را با نام علمی خود می فروختند، باید ترکیب شیمیایی هر یک از سنگ های قیمتی تعیین گردد. تا اطمینان حاصل شود که نام های مورد استفاده برای عرضه آن ها کاملاً دقیق است. این امر باعث ایجاد سردرگمی ، اتلاف وقت و هزینه هنگفت خواهد شد.

رنـگ و خواص سنگ تورمـالین

نام تورمالین از کلمه قدیمی سینالی toramali  گرفته شده که به معنای سنگ های قیمتی مخلوط است. و نشان دهنده مجموعه ای از رنگ های مختلف است که در این بلور یافت می شود.

هر رنگ خاصیت و قدرت خاص خود را دارد:

• رنـگ سیاه – محافظ کننده و وابستگی زمینی دارد.
• رنـگ صورتی – دلسوزی و لطافت را تشویق می کند.
• رنگ زرد – نوآوری و خلاقیت را تشویق می کند.
• رنـگ سبز – جوان کننده و احیا کننده روح و روان است.
• رنگ قرمز – باعث افزایش اعتماد به نفس می شود و رابطه جنسی را افزایش می دهد.
• رنـگ بنفش – به آزاد شدن وابستگی های عاطفی کمک می کند.
• از جمله دو یا حتی سه رنگ در یک سنگ قیمتی اعتماد به نفس را ترغیب می کند. تورمالین هندوانه ای – سنگ آشتی دهنده است.

نحوه پاکسازی و شارژ سنگ تورمـالین

بهتر است سنگ های قیمتی خود را هر هفته تمیز و شارژ کنید.  مخصوصاً اگر کار جدی انجام داده باشند. بسیاری از مردم می گویند  از آن جا که تورمالین سیاه انرژی منفی را دفع می نمایند، نیازی به پاک سازی و شارژ مجدد ندارد. با این حال تمام رنگ های دیگر باید پاکسازی  شوند و پاک کردن تورمالین سیاه هیچ ضرورتی ندارد.

این سنگ سختی حدود ۷.۵ در مقیاس موهس دارد بنابراین به اندازه کافی سخت و با دوام هست. که در برابر هر گونه در پاک کننده ای مقاومت کند. و معمولاً به هیچ وجه برای بهبود ظاهر تیمار نمی شوند، بنابراین نور خورشید یا نمک نباید مشکلی برای این سنگ ها ایجاد کند.

ساده ترین راه برای پاکسازی این سنگ زیبا و قیمتی این است که فقط سنگ های قیمتی خود را زیر آب روان قرار دهید. بهترین آن ها یک چشمه یا آبشار طبیعی  است. اما شیرآب نیز کافی است. سپس آن ها را برای یکی دو ساعت در آفتاب قرار دهید تا دوباره شارژ شوند.