سنگ چشم ببر
سنگ چشم ببر شکل ریخت واره ای از کوارتز (pseudomorphs) است. که از جایگزینی آزبست کروسیدولیت با رنگ آبی – خاکستری به جای کوارتز به وجود آمده است. کروسیدولیت یک نوع آزبست یا پنبه کوهی و از تجمع رشته های فیبری شکلی می باشد. که در مجموعه سازنده آهن تشکیل و با موقعیت موجی شکل خود و انعکاس نور روی این فیبرها سبب پدیده چاتویانسی یا همان بازتاب نوری خاص در چشم ببر می گردد.
سنگ چشم ببر تقریبا در اکثر نقاط کره زمین وجود دارد. اگرچه مهم ترین منابع آن تایلند و آفریقای جنوبی است. زیرا کیفیت آن ها بسیار استثنایی می باشد. علاوه بر آن ها هند، استرالیا، نامبیا، کانادا، برزیل، برمه، چین و اسپانیا از دیگر ذخایر این سنگ در جهان است. چشم ببر می تواند با باندهایی با رنگ های طلایی تا زرد، قهوه ای – قرمز یا خاکستری براق هماتیتی را شامل شود. چشم ببر می تواند به شکل راه راه، لایه ای و یا الگو یافت شود و این رنگ ها هر کدام زیبایی خاصی به آن می دهند.
حین تشکیل این سنگ و فرآیند جایگزینی، اکسید آهن و هیدروکسیدهای همراه با کروسیدولیت که عامل رنگ سنگ چشم ببر است. باعث متلاشی کردن و لکه هایی رو کوارتز شده که رنگ های زرد طلایی تا قهوه ای (اکسید آهن) چشم ببر را برای ما فراهم می نمایند. البته در پدیده بازتاب نور چشم گربه ،نوارهای رنگی هنگامی که فقط هیدروکسید روی فیبرهای کروسیدولیت باشد از بین می روند. که این یک امر عادی حین تشکیل سنگ هایی با شکل معدنی جایگزینی (کاذب) است.
تراش سنگ چشم ببر
برای این که پدیده چاتویانسی یا چشم گربه این سنگ به خوبی پدیدار گردد. باید به شکل جهت دار تراش و موازی با طول فیبرهای درونی این سنگ انجام گیرد. در نتیجه هنگامی که به شکل عمودی یا خلاف اکثریت فیبرهای چشم ببر آن را تراش دهید. ممکن است نتیجه کار یک سنگ قهوه ای تیره متمایل به سیاه بی جان و بدون پدیده چاتویانسی باشد.
این رشته های فیبر مانند باریک می توانند تا 2 اینچ نیز باشند. اغلب دارای ضخامت 0.001 میلیمتر تا 0.000039 اینچ هستند. و گاها خیلی سر راست نیستند. که بتوان از آن ها یک تراش خوب برای نشان دادن چاتویانسی آن داشت. به طور کلی از سنگ چشم ببر در تسبیح، مهره، آویز و مدال، انگشتر و به ویژه دستبند و همچنین در ساخت اشیا کلکسیونی مورد استفاده قرار داده می شود.
روش تشخیص سنگ چشم ببر اصل و طبیعی چگونه است؟
متاسفانه امروزه انواع سنـگ های تقلبی در بازار فراوان می باشد. و اگر هدف شما از تهیه سنگ ها و مصنوعات سنگی (مانند آویز و دستبند ) استفاده از خواص انرژیکی سنگ ها است. در استفاده در سنگ درمانی باید مطمئن شوید که از سنگ های اصل استفاده می کنید. و روش تشخیص سنگ های اصل و مصنوعی را بدانید.
این سنگ از طریق تست رنگ و ماندگاری آن قابل شناسایی است. سختی سنگ چشـم ببـر طبیعی بین 6.5 – 7 است. بنابراین می تواند روی شیشه خش پایدار بیندازد. بدون اینکه روی خودش خش وارد شود. شاید این روشی باشد که تفاوتش با پلاستیک حداقل مشخص می شود. البته این یک تست تخریبی است. و باید مواظب باشید در حین انجام تست به سنگ آسیب نرسد.
راه حل بعدی تشخیص، انعکاس نوری خاص چشم ببر یا چاتویانسی است. همچنین مهم ترین ترکیب رنگ چشم ببر، طلایی تا قهوه ای شکلاتی و تیره است. که ناشی از ترکیبات سیلیکن دی اکسید می باشد. راه های اصولی تر برای تشخیص سنگ چشم ببر می تواند تعیین وزن مخصوص سنگ باشد.
شناسایی چشـم ببر
- چشـم ببر را می توان با توجه به رنگ خاص طلایی قهوه ای اش، درخشندگی متغیر و ترکیب سیلیکون دی اکسید شناسایی نمود.
- مانند تمام کوارتزها، سختی و مقاومت خوبی دارد. (6.5 تا 7 روی مقیاس Mohs). چشم ببر را می توان از چشم عقاب با توجه به رنگ قهوه ای بیشتر و آهن کمتر تشخیص داد.
- چشم ببر در واقع از چشم عقاب شکل گرفته است.
- با جایگزین شدن کروسیدولیت آبی با کوارتز متغیر، کروسیدولیت رشته ای با آهن تجزیه و اکسید می گردد.
- هر چه بیشتر اکسیده شود، رنگ آبی کمتری باقی می ماند.
منابع چـشم ببر
- چشم ببر را می توان در مکان های مختلفی از جهان پیدا کرد.
- دو منبع مهم در حال حاضر تایلند و دماغه شمالی آفریقای جنوبی می باشند.
- سایر ذخایر مهم در استرالیا، برزیل، کانادا، چین، هند، کره، میانمار، نامیبیا، اسپانیا و آمریکا قرار دارند.
توجه به شکل ظاهری سنگ
سنگ چشم ببر از معمولا از خطوط راه راه قهوه ای طلایی و زرد تشکیل شده اند. که با اندکی جابه جایی مقابل چشم از رنگ به رنگ دیگر تغییر کرده. و جلوه بسیار زیبایی دارد. در بعضی از انواع این سنگ رگه های از رنگ قرمز و آبی هم مشاهده می شود.
تست خراشیدگی شیشه
از آن جا که این سنگ در مقایسه سختی شناسی Mohs درجه 7 را دارا می باشد. و سنگ چشم ببر از کانی های کوارتز می باشد. قابلیت این را دارد که بر روی انواع شیشه به راحتی خط بیاندازد.
رنگ اصلی چشم ببر
- چشم ببر معمولا به رنگ قهوه ای طلایی تا طلایی مایل به قهوه ای می باشد.
- بعضی مواد ممکن است آهن کم تری داشته باشند. که در نتیجه رنگ آنها آبی تر است.
- چشم ببر با رده های قهوه ای، سیاه یا طلایی و شکل های موجی چند رنگ به نظر می آید.
- درخشندگی متغیر این سنگ سبب می شود. که وقتی از زوایای مختلف به آن نگاه کنید بعضی رنگ ها تیره تر و بعضی روشن تر به نظر برسند.
ویژگی های گوهرشناسی چشم ببر
- فرمول شیمیایی: SiO2، سیلیکون دی اکسید
- ساختار بلورین: سه آسه/ شش ضلعی، توده رشته ای
- رنگ: زرد طلایی، قهوه ای طلایی
- سختی: 6.5 تا 7 بر روی مقیاس Mohs
- شاخص انکسار: 1.534 تا 1.540
- چگالی: 2.58 تا 2.64
- شکاف پذیری: ندارد
- درخشندگی: مات
- انکسار دوگانه یا شکست نور دوسویه: ندارد
- شفافیت: ابریشمی
- شب نمایی: ندارد
تمیز کردن و نگهداری از سنگ جواهر چشم ببر
- مانند بیشتر سنگ های کوارتز، جشم ببر بسیار مقاوم و بادوام است. با این حال نسبت به بعضی اسیدها که در محلول های شوینده خانگی وجود دارند آسیب پذیر می باشد.
- تمیز کردن باید فقط با آب ولرم و کمی صابون انجام گیرد. از مواد شیمیایی و شوینده های قوی حاوی آمونیاک یا اسید سولفوریک استفاده ننمایید. عطر و اسپری را روی این جواهرات نزنید.
- شوینده های فراصوتی و بخارشو را می توان برای انواع کوارتز استفاده نمود اما باید با احتیاط این کار انجام گیرد.
- همیشه قبل از ورزش کردن یا انجام فعالیت های فیزیکی مانند ظرف شستن جواهرات را درآورید.
- آن ها را جدا از سایر جواهرات درون یک پارچه نرم پیچانده. و داخل جعبه جواهرات نگهداری نمایید.
