سنگ قیمتی کریزوکولا

سنگ کریزوکولا یک سیلیکات مس با کیفیت بالا می باشد که معمولا با نمک های مس، اکسید آهن و منگنز تشکیل می گردد. این سنگ به دلیل داشتن رنگ های جذاب و منحصر به فرد بسیار ارزشمند است. کریزوکولا متعلق به یک گروه بسیار کوچک از سنگ های مس دار است که شامل مالاکیت (مرمر سبز)، آزوریت، لاریمار، سنگ خورشید اورگان، تورمالین پارایبا و فیروزه می شود. کریزوکولا با رنگ آبی روشن و رنگ سبز فیروزه ای، جذابیت بالایی دارد و معروف ترین نوع کریزوکولا است که رنگ آن ناشی از وجود ناخالصی های مس است.

گرچه کریزوکولا ممکن است یک سنگ قیمتی کم تر شناخته شده باشد، ولی هنوز هم یک سنگ خیلی جذاب است که بسیاری از علاقه مندان به سنگ های قیمتی و مواد معدنی به دنبال آن هستند. نام کریزوکولا (chrysocolla) از دو واژه یونانی “chrysos” و “kolla” که به ترتیب به معنای “طلا” و “چسب” هستند، مشتق شده است. دلیل این نامگذاری این است که معمولا به عنوان یک عامل در لحیم کاری طلا به کار می رود. ولی در نهایت، این اصطلاح به یک مرجع کلی برای هر ماده معدنی مسی سبز رنگ تبدیل گردیده است.

ساختار کریزوکولا

کریزوکولا در مناطق حاوی اکسیداسیون کانسار های مس تشکیل شده است. و بعنوان یک سنگ کوچگ از مس معدنی در نظر گرفته می شود. سنگهای قیمتی کریزوکولای خالص، کمیاب هستند. کریزوکولا اغلب با دیگر مواد معدنی مسی تشکیل می گردد. که منجر به سنگ های قیمتی با ترکیب های جالب و منحصر به فرد و رنگ ها و الگوهای خال دار یا لکه دار می شود. برخی از ترکیبات معدنی رایج عبارت هستند از آزوریت (که کریزوکولا معمولا شبیه به آن است)، مالاکیت و فیروزه.
همچنین کریزوکولا ممکن است با لایه های بلورین روشن از کوارتز براق و صیقلی تشکیل شود که اساسا سبب ایجاد سنگ دوتایی طبیعی می گردد (سنگی که از بهم چسباندن دو سنگ درست شده است) در خیلی از موارد، کریستال کوارتز ممکن است تنها بعنوان لایه های کریستالی باقی نماند. و همراه با سنگ رشد نماید. ترکیبات کوارتز-هیبرید، دشوار تر و با دوام تر از کریزوکولای خالص می باشد که معمولا این ویژگی آن ها موجب می گردد که جهت استفاده در جواهرات مناسب باشند.

تشخیص سنگ کریزوکولا

تشخیص کریزوکولا بوسیله ی ترکیب شیمیایی آن میتواند دشوار باشد. به این دلیل ترکیب شیمیایی قطعی و واحد ندارد. فرمول شیمیایی آن میتواند بسته به ناخالصی های گوناگون، متفاوت باشد. اساسا هر سیلیکات حاوی مس در شکل کروی و به رنگ آبی تا سبز، نمی تواند سنگی به جزء کریزوکولا باشد. کریزوکولا را اغلب می توان بر مبنای سختی، رنگ منحصر به فرد و الگوهای جالب آن تشخیص داد.
با این حال، بسته به ترکیب دقیق آن، سختی آن نیز می تواند متغیر باشد، اما در اغلب موارد، سنگ کریزوکولا را می توان از طریق تست خراش تشخیص داد. با توجه به شباهت های بصری از لحاظ رنگ و درخشش، کریزوکولا اغلب با فیروزه و آزوریت اشتباه گرفته می شود. کریزوکولا کمی نرم تر از فیروزه است. اسمیتسونیت در ظاهر مشابه است، اما رنگ آن کمی روشن تر و سختی آن بیشتر است. واریسیت نیز بسیار شبیه است، اما رنگ آن معمولا خیلی سبزتر است و معمولا از کریزوکولا بسیار سخت تر است.

منابع اصلی سنگ قیمتی کریزوکولا

کریزوکولا را می توان در ذخایر مس در سراسر جهان پیدا کرد. مهمترین منابع کریزوکولا عبارتند از اسرائیل، کنگو (زئیر)، شیلی، انگلستان، کلوزی، کاتانگا (شابا)، مکزیک، پرو، روسیه و ایالات متحده آمریکا (آریزونا، یوتا، آیداهو، نیومکزیکو، میشیگان و پنسیلوانیا). آریزونا امروزه به عنوان بهترین تولید کننده کریزوکولا شناخته شده است. معدن مس “Timna” در اسراییل باستان برای تولید کریزوکولای ترکیبی مشهور بود. استرالیای غربی نیز برای تولید شبه کانی های کریزوکولای آزوریت شناخته شده است.

رنگ کریزوکولا

کریزوکولا شامل سایه های روشن و تیره از رنگ آبی و سبز است اما از آنجایی که اغلب با سایر مواد معدنی مسی تشکیل می شود، رنگ های مختلف دیگری نیز می توانند در آن وجود داشته باشند.

وضوح و درخشندگی کریزوکولا

کریزوکولا تقریبا همیشه مات و کدر است، اگر چه در بعضی از موارد نادر ممکن است کمی یا تقریبا شفاف باشد. کریزوکولا هنگامی که تراش و جلا داده می شود، دارای درخشندگی شیشه ای و جذاب خواهد بود.

تراش و شکلدهی کریزوکولا

کریزوکولا معمولا به شکل گنبدی و دامله تراش داده می شود. بعضی از موارد ممکن است به شکل چندضلعی (زاویه ای یا یخ دار) تراش داده شوند، اما بسیار رایج نیست و معمولا فقط برای کلکسیون دارها انجام می شود، نه برای استفاده در جواهرات. اکثر کریزوکولاها به شکل بیضی و آزاد تراش داده می شوند، اما شکل های فانتزی نیز بسیار معمول است. شکل های محبوب تر عبارتند از دایره، اشک، تریلیون، باگت و قطره آب. اندازه های کالیبره شده دارای حق العمل بیشنری هستند.

بهبود دهی کریزوکولا

کریزوکولا معمولا بهبوددهی نمی شود. با این حال، در برخی از موارد ممکن است با یک رزین بی رنگ پوشش داده شود.

خصوصیات سنگ شناسی کریزوکولا

• فرمول شیمیایی (Cu,Al)2H2Si2O5(OH)4nH2O؛ سیلیکات مسی هیدروژن دار
• سختی 2 تا 4 در مقیاس موهس
• ساختار کریستالی بلور ارتورومبیک، مونوکلینیک، خوشه انگور
• چگالی 00/2 تا 40/2
• رنگ سبز، آبی، سبز مایل به
• ضریب شکست 460/1 تا 570/1
• انکسار دوگانه 023/0- تا 040/0-
• آبی، آبی مایل به سیاه، قهوه ای، چند رنگ
• ورقه ورقه شدگی یا ندارد و یا شکستگی مخروطی و صدفی شکل دارد
• شفافیت مات و کدر و در برخی موارد نادر نیمه شفاف
• درخشش روغنی و شیشه ای
• فلورسنس ندارد

انواع کریزوکولا و سنگ های قیمتی مشابه آن

کریزوکولا یکی از مواد معدنی و سنگ های قیمتی دارای مس می باشد. گرچه هیچ سنگ قیمتی مشابهی با کریزوکولا وجود ندارد، ولی سنگ هایی وجود دارند که دارای مس می باشند، از جمله فیروزه، مالکیت، آزوریت و تورمالین پارایبا.
خیلی از سنگ ها نیز ممکن است ظاهری لکه دار و رنگ و درخششی مشابه با این سنگ داشته باشند. برخی از سنگها که اغلب باعث گیج شدن افراد و عدم تشخیص صحیح کریزوکولا می شوند، لاریمار، فیروزه، آزوری، واریسیت و اسمیتسونیت هستند.
کریزوکولای خالص در حقیقت کاملا کمیاب است. اغلب رسوبات این سنگ با سایر مواد معدنی و ترکیبات مخلوط می شوند. در برخی موارد، سنگ های کریزوکولای ترکیبی و نمونه های منطقه ای خاص تحت نام های گوناگون در معرض فروش قرار می گیرند. ولی بیشتر تامین کنندگان به سادگی آنها را به عنوان “کریزوکولا” به فروش می رسانند، زیرا نام تجاری آن غیر رسمی است.

مشابه ترین سنگ های قیمتی و معدنی شناخته شده

آزوریت، آزوریت بلوری یا کریستالی، کریزوکولای آپاچی (منطقه آریزونا، کریزوکولای ترکیبی، فیروزه، جاسپر، لاجورد، مالاکیت و کوارتز) و سنگ ایلات (کریزوکولای ترکیبی، لاجورد، آزوریت، مالاکیت و فیروزه ایلات، اسرائیل) مشابه ترین و شناخته شده ترین سنگهای قیمتی و کانی ها به کریزوکولا هستند.

سنگ های قیمتی و کانی های مشابه اما کمتر شناخته شده

کریزوکولای آلومینیوم (کریزوکولای غنی شده با آلومینیوم)، کریزوکولای آهنی-آلومینیومی (کریزوکولای غنی شده با آهن و آلومینیوم) و کریزوکولای سیانوکلسیت (کریزوکولای غنی شده با فسفر) از جمله سنگ های قیمتی و کانی های مشابه اما کمتر شناخته شده هستند.

ایده های طراحی جواهرات با سنگ کریزوکولا

کریزوکولای خالص معمولا برای بسیاری از طراحی های جواهرات نرم است. با این حال، زمانی که با دقت در جواهرات استفاده شود، می تواند یکی از جواهرات مد و بسیار برجسته باشد. کریزوکولایی که با کوارتز یا با یک لایه بلوری تشکیل می شود، نسبت به سایر شکل های کریزوکولا کمی با دوام تر است،
بنابراین وقتی که به دنبال سنگ های قیمتی برای طراحی جواهرات هستید، کریزوکولای ترکیب شده با کوارتز بهتر از سایر کریزوکولاها است. مهره ها و شکل های گنبدی کریزوکولا برای استفاده در جواهرات بسیار محبوب هستند، به ویژه در آویز.
کریزوکولا برای انگشتر حلقه که هر روز استفاده می گردد، توصیه نمی شود، اما با ترکیب یک لایه کوارتز، ممکن است به اندازه کافی با دوام باشد اما باز هم به مراقبت احتیاج دارد. اگر کریزوکولا را به عنوان جواهرات می خواهید استفاده کنید باید، با طراحی های خاص محافظتی و اقلامی مانند گوشواره، سنجاق، گل سینه، گردنبند، آویز، دکمه سردست پیراهن و یا سنجاق کراوات به کار رود. کریزوکولا وقتی با نقره تزئین شود بسیار خیره کننده است.
در طراحی جواهرات کریزوکولا اغلب از نقره و مس به جای طلا یا پلاتین استفاده می شود. این فلزات نه تنها مقرون به صرفه تر هستند بلکه رنگ طبیعی سنگ را نشان می دهند.

نکته: فروش سنگ های قیمتی رنگی بر مبنای اندازه است نه وزن قیراط. سنگ های رنگی از لحاظ اندازه، متنوع تر هستند تا از لحاظ وزن. بعضی از سنگها بزرگتر هستند و برخی دیگر در مقایسه با الماس، وزن کمتری دارند و کوچکترند.

مراقبت و نگهداری از جواهرات با سنگ کریزوکولا

کریزوکولا یک سنگ قیمتی نسبتا نرم است، بنابراین باید همیشه برای حفظ جذابیت، از آن مراقبت کنید. این سنگ میتواند به راحتی با سنگ های قیمتی و جواهرات دیگر خراشیده شود، در نتیجه بایستی آن را به طور جداگانه بپوشید و تمیز نمایید.
هنگام تمیز کردن سنگهای قیمتی کریزوکولا، از پارچه یا قلم موی نرم و آب و صابون ساده استفاده نمایید. از پاک کننده ها یا بخارشوی های اولتراسونیک و از مواد شیمیایی خانگی قوی مانند سفید کننده یا اسید سولفوریک استفاده نکنید.
برای جلوگیری از تغییر رنگ سنگ، از قرارگیری طولانی مدت در معرض نور مستقیم خورشید و گرمای بیش از حد جلوگیری کنید.

سنگ های قیمتی و جواهرات کریزوکولا همیشه باید جدا از سنگ های قیمتی و جواهرات دیگر نگهداری شوند. هنگام نگهداری کریزوکولا، بهتر است آن را به صورت جداگانه در یک پارچه و یا در داخل جعبه پارچه ای قرار دهید.
جواهرات خود را قبل از ورزش کردن یا انجام کارهای خانگی سخت در بیاورید.