سنگ جم سیلیکا
سنگ جم سیلیکا (Gem Silica) یا گوهر سیلیکا که با نام کریزوکولا کلسدونی نیز مشهور می باشد. با ارزش ترین نوع کلسدونی سبز مایل به آبی تا آبی مایل به سبز می باشد. که “رنگ زنده” خود را مدیون مس و اینکلوژن های کریزوکولا است. معمولا بعنوان ”chrysocolla chalcedony” شناخته می شود. سنگ جم سیلیکا گرانبهاترین نوع کلسدونی می باشد. که سنگ های تراش خورده با کیفیت آن بیش از 100 دلار در هر قیراط به فروش می رسد. بهترین نمونه ها شامل رنگ آبی دلپذیر با اشباع قوی، شفافیت یکنواخت و عدم وجود اینکلوژن می باشند.
اگرچه سنگ جم سیلیکا یکی از بی نظیرترین سنگ های زینتی و گرانبها آبی می باشد. ولی بیشتر مردم هیچگاه نام آن را نشنیده اند. علت این است که این گوهر “بسیار کمیاب” می باشد. به ندرت در جواهرات مشاهده می گردد. و اغلب بوسیله افرادی از طراحان جواهرات سطح بالا مورد استفاده قرار می گیرد.
نام ها و رنگ سنگ جم سیلیکا
نام های «کریزوکولا – کلسدونی» و «جم سیلیکا کریزوکولا» به این علت باستفاده می شود. که رنگ سبز تا آبی آن مربوط به کریزوکولا می باشد. در بعضی از منابع گفته شده است که این رنگ به علت اینکلوژن های ریز کریزوکولا در سیلیس ایجاد می گردد. بعضی دیگر این رنگ را به «همان نمک های مسی نفوذی در ساختار بلوری که رنگ کریزوکلا را ناشی است» نسبت می دهند.
نام “کریزوکولا کلسدونی” در حالی مناسب است که فردی که از این نام به کار می برد. بداند که سنگ او حاوی کریزوکولا می باشد. نام “جم سیلیکا کریزوکولا” یک نام اشتباه بوده به این دلیل که کریزوکولا جزء اصلی نمی باشد. در نتیجه نام ها ممکن است گیج کننده باشند. در حقیقت جم سیلیکا شکلی از کلسدونی، نوع میکروکریستالین کوارتز می باشد. گوهر سیلیکا یا سنگ جم سیلیکا “Gem silica” مناسب ترین نام است.
تشکیل سنگ جم سیلیکا
فقط چند مکان مقادیر قابل توجهی از گوهر سلیکا را تولید نموده اند. خیلی از این مکان ها تنها تا چند سال قبل فعال بوده اند. سنگ جم سیلیکا همیشه با ذخایر مس همراه است. این گوهر یک کانی ثانویه می باشد که بصورت پوشش های حفره و پرکننده های شکستگی در سنگ های بالا و مجاور رسوبات سولفید مس تشکیل می گردد.
همچنین بعنوان لایه پوشش معدنی در ژئودها اتفاق می افتد. وقوع نمود بلوری و قابلیت های آن همانند هر نوع کلسدونی دیگری می باشد. مواد معدنی اغلب مرتبط مانند کوارتز، کلسدونی، کریزوکولا و مالاکیت می باشد. ذخایر اغلب از لحاظ اندازه و حجم کوچک می باشند. این سنگی است که با حجم “گرم” تولید می گردد نه با “تن”.
انواع معادن
منابع اصلی تایوان، ایالات متحده و اندونزی می باشند. در حال حاضر باکیفیت ترین این نمونه ها در تایوان و ایالات متحده خیلی پرطرفدار شده است. معدن الهام قسمت میامی در آریزونا اصلی ترین منبع اخیر جم سیلیکا با کیفیت بالا می باشد. معدن مس کیستون (Keystone) در آریزونا در اوایل دهه 1900 مقادیر قابل توجهی گوهر سیلیکا تولید نمود. این سنگ بعضا در مقادیر محدود از مکان هایی در فیلیپین، مکزیک، پرو و اسپانیا تولید می گردد. نمونه هایی نیز در ایران پیدا شده است که البته نیاز به بررسی دارد.
تفاوت کیفیت سنگ جم سیلیکا معادن مهم جهان
نمونه های تایوان معمولا از رشته کوه های ساحلی شرقی جزیره سرچشمه می گیرند. که از شمال شهرستان Hualien تا شهرستان Taitung جنوبی را در بر می گیرد. امروزه فقط معدن اصلی مس Baofengxiang در شهرستان Tungho، واقع در شهرستان Taitung، هنوز فعال می باشد. کانی سازی در دوره میوسن انجام گرفته است. هنگامی که سیالات هیدروترمال در مرحله آخر غنی شده با SiO2 وارد شکاف های مرتبط با گسل ها و نفوذ به شکاف های برش آندزیتی حاوی کانی های مس اولیه شدند و پس از آن واکنش نشان دادند تا کریزوکولا کلسدونی را تشکیل دهند. به علت عدم تولید در سالهای اخیر در دسترس بودن این ماده جواهر از تایوان به سرعت کاهش پیدا کرده است.
کریزوکولا کلسدونی اندونزیایی اکثرا از استان Maluku شمالی استخراج می شود. این نهشته ها در حدود 2400 کیلومتری شرق جاکارتا در مجمع الجزایر باکان، بویژه در جزیره کاسیروتا واقع شده است. مکان های معدن در گدازه های بالشی با سن الیگوسن وجود دارد. که بصورت رگه های کوارتز کریزوکلا و پوسته های کوچک در سنگ بازالتی رخ می دهند.
سنگ جم سیلیکا از ایالات متحده در ارتباط با ذخایر مس گوناگون از جمله معادن Morenci، Inspiration و Ray در آریزونا پیدا می شود. معدن Morenci در منطقه Clifton-Morenci، شهرستان Greenlee واقع گردیده است. معدن الهام بخش در منطقه گلوب میامی، شهرستان گیلا واقع گردیده و معدن ری در ناحیه ری، شهرستان پینال است. در این مناطق گوهر سیلیکا در سنگ معدن مس پورفیری اکسید شده مرتبط با سنگ های آذرین نفوذی از گرانودیوریت تا کوارتز مونزونیت پیدا می شود. کانی سازی در حدود 75 تا 50 میلیون سال قبل در طول کوهزایی لارامید انجام شد.
فروش جواهرات سیلیکا
بعنوان نوعی کلسدونی، سنگ جم سیلیکا دارای سختی موهس هفت می باشد. و به منظور استفاده در هر طرح ساخته شده جواهرات به اندازه کافی مقاوم است. اگرچه سنگ های معدنی حاوی مس دیگری نیز موجود است. که می توانند اشباع رنگ مشابهی را نشان دهند. همانند فیروزه و کریزوکولا، ولی این سنگ ها بسیار نرم تر می باشند. و برای انگشترها به اندازه کافی سخت نیستند.
در واقع نام “gem” در این سنگ به همین علت می باشد. با این حال این گوهر به سختی در جواهرات مشاهده می شود. این سنگ جواهری کمیاب، گران قیمت و عرضه محدود بوده. و به احتمال زیاد هرگز آن را در جواهر فروشی ها مشاهده نخواهید کرد. عرضه آنقدر محدود و غیرقابل پیش بینی می باشد که یک زنجیره خرده فروشی بزرگ نمی تواند هزاران نگین دامله را به منظور راه اندازی یک خط محصول جدید خریداری نمود. و پس از آن در صورت موفقیت خط تولید، روی در دسترس بودن بیشتر آن حساب باز نماید.
اگر جواهرات زیبای سیلیکای گوهری در فروشگاه های جواهر فروشی عرضه گردد. ممکن است به علت قیمت بالای آن و خریدار معمولی جواهرات هرگز نام آن را نشنیده است، به کندی فروخته شود. محتمل ترین مکان برای یافتن جم سیلیکا، یک جواهر فروشی سطح بالا باشد. که اقلام بسیار زییایی را می فروشد. مشتریانی که از آن جا خریداری می نمایند. محتمل ترین خریداران چنین اقلام کمیاب، گران قیمت و جذاب هستند. درصد قابل توجهی از جم سیلیکا که در حال حاضر بعنوان سنگ های تراش خورده فروخته می شود. بوسیله کلکسیونرهای جواهرات، سرمایه گذاران و دلالان خریداری می گردد. بازار چین یک بازار فعال و پرطرفدار برای این سنگ می باشد.
مرمت سازی سیلیکا
بیشتر سنگ های با ارزش فریبکاران خود را دارند. و سنگ جم سیلیکا نیز از این قاعده مستثنی نمی باشد. کلسدونی سنگی متخلخل بوده و به آسانی مایعات را جذب می نماید. رنگ جم سیلیکا را می توان با قرار دادن آن در آب به صورت موقت ترمیم نمود. آب جذب شده رنگ گوهر را تقویت می نماید. کلسدونی شفاف و شیری به آسانی رنگ می شود. کلسدونی رنگ شده با این راه نباید بعنوان سنگ جم سیلیکا فروخته شود، به این دلیل که این نام اشتباه بوده ولی بعضی از بازرگانان این کار را انجام داده اند. در ضمن جم سیلیکا را از فروشنده ای خریداری نمایید که از نظر شما قابل اعتماد و ماهر است.